Voorwoord

Nederland ligt digitaal onder vuur

Onderkop

door Sjoerd Hartholt, beeld Shutterstock

Buitenlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten en criminelen vallen Nederlandse bedrijven en overheden en inwoners om de haverklap aan. En dat zijn al lang geen incidenten meer, het is het nieuwe normaal. Om de vele aanvallen met succes af te kunnen slaan moet Nederland weerbaar zijn en blijven. 

Een aloud gezegde in de sportwereld is ‘je bent zo sterk als je zwakste schakel’. Deze uitspraak geldt ook voor onze overheid: om digitaal weerbaar te zijn moet niet alleen de overheid zelf aan de bak, de hele maatschappij zal moeten meebewegen in het verstevigen van de digitale verdediging. En dat levert een hoop uitdagingen op.


In dit nummer schrijven we niet alleen over vraagstukken rondom de digitale beveiliging van onze vitale infrastructuur zoals sabotage rondom internetzeekabels, we toetsen het grotere geheel van de digitale veiligheid van ons land. Hoe zorgt de Nederlandse overheid dat zijn inwoners digitaal vaardig genoeg zijn en bedreigingen op internet zelf herkennen en aangeven? Europa moet weerbaar blijven tegen rivaliserende grootmachten: wat doen we om de digitale veiligheid van alle Europese lidstaten te verhogen, zodat niet alleen onze eigen zwakke schakels, maar ook die van buurlanden verdwijnen? Is digitale veiligheid überhaupt mogelijk als we niet genoeg specialisten in cybersecurity in Nederland en Europa hebben en hoe trekken we deze aan?

Deze uitdagingen komen in deze special volop aan bod. De overheid zal daarnaast ook een belangrijke, zelfkritische rol moeten vervullen om een goede invulling te even aan de problemen die spelen rondom digitale veiligheid. Voldoende alertheid en kennis over ICT in de politiek bijvoorbeeld, kan alvast veel leed voorkomen.

We spreken daarom met ICT-Kamerleden Queeny Rajkowski, Lisa van Ginneken en Danai van Weerdenburg over de Commissie Digitale Zaken die een jaar geleden van start ging. Heeft de Tweede Kamer voldoende kennis om op tijd in te grijpen bij dreigingen van buitenaf? En wat kan er nog beter?

Voor de digitale veiligheid van Nederland is het verder van groot belang dat de overheid een zelfkritische rol durft op te pakken. Gemeente Amsterdam is één van de organisaties die alvast vooruitdenkt en goede stappen maakt door onder meer een algoritmeregister op te zetten waarmee risico’s voor bewoners worden voorkomen door middel van transparantie. De overheid moet weerbaar worden, maar tegelijkertijd ze zich ook kwetsbaar durven op te stellen.

Sjoerd Hartholt is redacteur bij AG Connect, iBestuur & Binnenlands Bestuur